طالبان به بدخشان بازمی گردند؟

معاون والی بدخشان گفته که با اعزام نیروهای ویژه ارتش و پولیس به یمگان، جنگ با طالبان برای بازپس‌گیری این منطقه به شدت جریان دارد.
دیروز گروه طالبان از تصرف این منطقه استراتژیک در ۸۰ کیلومتری جنوب شرق شهر فیض‌آباد، مرکز بدخشان خبر دادند؛ اما مقام‌های دولتی در کابل این خبر را تکذیب کردند.
صبح روز چهارشنبه، گل‌محمد بیدار؛ معاون والی بدخشان گفت که تا حال ۸ پولیس در این منطقه کشته و ۴۰ مامور امنیتی دیگر در محاصره طالبان گرفتار آمده‌اند.
او ابراز امیدواری کرد که امروز ولسوالی یمگان از وجود نیروهای طالبان پاک‌سازی شود و علاوه بر آن، به حضور این گروه در سایر مناطق بدخشان از جمله جرم و کران و منجان هم پایان داده شود.
طالبان در ولسوالی‌های تگاب، یفتل بالا و وردوج بدخشان نیز نفوذ نسبی دارند. سال گذشته این گروه به ولسوالی کران و منجان حمله کردند و برای مدت کوتاهی آن را تصرف کرد.
عبدالقدیر صیاد از فرماندهان پولیس بدخشان دیروز گفت که قبلا در مورد تهدیدهای امنیتی در ولسوالی یمگان به مقام‌های ارشد امنیتی در کابل گزارش داده شده بود؛ اما جدی گرفته نشد.
خبرها در مورد واقعیت رویدادهای جاری در یمگان ضد و نقیض است. دست کم یکی از دلایل آن این است که تروریست ها آنتن های مخابراتی را در این ولسوالی نابود کرده اند و امکان هیچگونه تماس با منطقه وجود ندارد.
اینکه مردم و ساکنان محلی این منطقه در چه وضعیتی هستند، جنگ به چه صورت و به نفع کدامیک از طرف ها به پیش می رود، ولسوالی در سلطه چه کسی قرار دارد، تلفات وارده بر دوطرف درگیری در چه وضعیتی قرار دارد و... هرگز به صورت دقیق و تایید شده مشخص نیست.
اما در این شکی نیست که یمگان یکی از ولسوالی های راهبردی بدخشان است؛ منطقه ای که چندین منطقه مهم دیگر را به هم وصل می کند و سلطه دولت یا طالبان بر این ولسوالی می تواند مستقیما شرایط امنیتی دیگر مناطق مرتبط را نیز متاثر سازد.
آنچه از خلال رویدادهای جاری و گزارش هایی که از محل درگیری مخابره می شود می توان استنباط کرد این است که تروریست های طالبان از چند محور و با قدرت وارد جنگ با نیروهای دولتی در یمگان شده اند و این چیزی بوده که پیش از وقوع رسمی جنگ نیز برای نیروهای امنیتی و فرماندهان محلی پولیس، قابل پیش بینی بوده است؛ اما کماکان اداره کابل نسبت به این واقعیت، برخوردی منفعلانه و غیر جدی داشته است.
بخشی از مشکلات امنیتی در سراسر کشور این است که اراده ای در سطح مقامات بلندپایه برای رویارویی تهاجمی با تروریست ها وجود ندارد و این امر سبب می شود که نیروهای امنیتی با وجود روحیه پیکار و ستیز با تروریزم، همچنان در حالت انفعال و آسیب پذیری نگه داشته می شوند و تا زمانی که مورد حمله یا تهدید مستقیم قرار نگرفته اند،‌ خود حق راه اندازی عملیات پیشگیرانه را ندارند.
بخشی از هزینه ای که امروز دولت در یمگان می پردازد نیز درست ناشی از همین سهل انگاری آگاهانه یا ناآگاهانه است.
در این میان، وضعیت بدخشان با دیگر ولایت های افغانستان به ویژه مناطق جنوب، جنوب شرق و بخش هایی از شرق کشور کاملا فرق می کند. بدخشان مستحق اینهمه ناامنی و جنگ های مرگبار نیست؛ زیرا بدخشان نسبتی با تروریزم و طالبان ندارد. مردم این ولایت که غالبا فارسی زبان اند، با وجود زندگی در طبیعت سخت و خشن بدخشان، صلح جو، عطوف،‌ مهربان و همسو با دولت اند؛ بنابراین، آنچه امروزه در یمگان، وردوج، تگاب، یفتل بالا، جرم،‌ کران و منجان و... می گذرد، بیشتر یک پروژه ناامن کننده تحمیلی از بالا و بیرون است.
بدخشان از یکسو هزینه هم مرز بودن با نورستان را می پردازد و از جانب دیگر، ناامنی های جاری در این ولایت، ریشه های نیرومندی در زد و بندهای قومی و سیاسی و اقتصادی در سطح افغانستان و منطقه دارد.
از جمله دلایل آنچه اکنون در یمگان می گذرد و پیشتر در چندین ولسوالی دیگر بدخشان، مشاهده شده است، می توان به توافق افغانستان و چین برای احیای راه ابریشم و در کل، تلاش برای توسعه روابط این کشور با چین اشاره کرد که مطمئنا برای برخی کشورهای منطقه مانند پاکستان که بازار اقتصاد و تجارت افغانستان را در انحصار خود دارد، نمی تواند قابل هضم و پذیرش باشد.
رییس جمهور کرزی اکنون در چین به سر می برد و درگیری های یمگان نیز درست همزمان با این سفر آغاز شده است. بدخشان با چین مرز مشترک دارد.
در گذشته نیز همزمان با سفر قبلی آقای کرزی به چین و تلاش برای احیای راه ابریشم، ولسوالی کران و منجان شاهد درگیری های مشابهی بود.
مساله کشاندن ناامنی ها از جنوب به مناطق امن شمال و شمال شرق کشور نیز از دیگر دلایل سیاسی و قومی این درگیری هاست.
این رویدادها خطر بازگشت طالبان و تروریزم به بدخشان را افزایش داده و به همان میزان، راه های مبارزه با بازگشت را سخت تر و پیچیده تر و مبهم تر ساخته است.
سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور