نهاد حقوق بشری موسوم به "رواداری" میگوید که طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را به صورت سیستماتیک و هدفمند در افغانستان محدود کردهاند.
این نهاد در گزارشی که زیر عنوان "محدودیت، سرکوب و سانسور؛ وضعیت دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان در افغانستان" گفته که دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان را در افغانستانی زیر کنترل طالبان از 15 آگست سال 2021 تا 31 مارچ سال 2024 تحلیل و ارزیابی کردهاست.
این گزارش بر اساس مصاحبه با 264 نفر، بهشمول 61 زن در 28 ولایت افغانستان، گزارشهای منتشرشده از سوی سازمانها و مراجع مختلف در رابطه به آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات و دستورات و فرمانهای طالبان تهیه شدهاست.
در این گزارش آمده که طالبان قوانینی را که متضمن حق دسترسی به اطلاعات و حق آزادی بیان بودند لغو و تعلیق کردهاند و اکنون هیچ مکانیزم حقوقی مؤثر که از رسانهها و خبرنگاران در برابر فشار نابجای گروه حاکم حمایت کند، وجود ندارد.
براساس یافتههای این گزارش، طالبان بدون هیچگونه التزام به موازین بینالمللی حقوق بشر و عدم پاسخگویی و حسابدهی به مردم، با استفاده از ابزارها و شیوههای گوناگون، مرتکب سرکوب آزادی بیان و آزادی رسانهها شده و بهویژه محدودیتهای غیرقانونی و تبعیضآمیزی را بر کار خبرنگاران زن اعمال کردهاند.
رواداری همچنین افزوده که محدودیتهای طالبان باعث شده تا در حال حاضر تعداد اندکی از خبرنگاران زن مشروط به رعایت کامل شرایط وضعشده توسط ادارهی امر به معروف و نهی از منکر این گروه با رسانهها کار کنند.
به گفته این نهاد، از زمان تسلط دوبارهی طالبان بر افغانستان، دسترسی شهروندان به اطلاعات با گذشت هر روز دشوارتر شده و طالبان با استفاده از ابزارهای گوناگون، از جمله فشار، ترس و تهدید از انتشار معلومات مرتبط به نقض حقوق بشر جلوگیری میکنند.
این نهاد افزوده، مواردی را مستند کرده که شماری از خبرنگاران، شاهدان عینی و بستگان قربانیان نقض حقوق بشر بهدلیل دادن معلومات و مصاحبه با رسانهها و نهادهای حقوق بشری بازداشت، زندانی و شکنجه شدهاند.
این قربانیان گفتهاند طالبان آنان را با تهدید از ارائه هر نوع معلومات به رسانهها و نهادهای حقوق بشری منع کردهاند.
در گزارش آمده که این برخورد با رسانهها و خبرنگاران محلی نیز صورت گرفته، تا جایی که طالبان تعدادی از خبرنگاران را به دلیل انتشار معلومات درباره رویدادهای نقض حقوق بشر بازداشت و زندانی کردهاند.
براساس گزارش، اداره استخبارات و وزارتهای امر به معروف و نهی از منکر و اطلاعات و فرهنگ طالبان با اعمال زور، تهدید، ارعاب، خشونت، بازداشت و زندانی کردن خبرنگاران، استقلال و آزادی عمل رسانهها را سلب کردهاند.
در این گزارش همچنین تصریح شده که در حال حاضر طالبان از هیچ قانونی برای ارائه معلومات به شهروندان پیروی نمیکنند و هیچ سازوکار مشخصی برای ارائه اطلاعات وجود ندارد.
رواداری تاکید کرده که طالبان به صورت یکجانبه و با استفاده از شیوههای عمدتا غیررسمی، تنها معلوماتی را با مردم و رسانهها شریک میکنند که خود میخواهند.
این نهاد از جامعه جهانی خواسته که برای پایان دادن به نقض آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات، با استفاده از ابزارهای قانونی، بر طالبان فشار بیاورد و زمینه دوباره قانون دسترسی به اطلاعات و قانون رسانههای همگانی مصوب حکومت پیشین را فراهم کند.
خبرگزاری جمهور