خروج امریکا از افغانستان؛ تأکید سیاستمداران، تردید نظامیان

جنرال فرانک مکنزی؛ سرپرست فرماندهی مرکزی ارتش امریکا (سنتکام) گفته‌ است که طالبان هنوز شرایط لازم برای کامل‌ کردن برنامه خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را فراهم نکرده‌ اند.
 
این نظامی امریکایی به تازگی گفته ‌است: «آیا می ‌توانیم مطمئن شویم که حملات علیه ما پایان خواهد یافت؟ اگر از من بپرسید در حال حاضر این شرایط کاملا مهیا نشده است.»
 
به گفته مکنزی، امریکا از بخش اولیه این برنامه که براساس آن قرار است شمار سربازان خود را تا ماه جولای به ۸۶۰۰ نفر برساند جلوتر است.
 
او افزوده‌ است که خروج کامل نیروهای امریکایی تا ماه می (بهار آینده) به شرایط بستگی خواهد داشت.
 
این موضع گیری یکبار دیگر نشان می دهد که نظامیان و فرماندهان نظامی ایالات متحده عمیقا درباره تأکید مصرانه ترامپ و مشاوران امنیتی او درباره خروج سریع نظامیان آن کشور از افغانستان، تردید دارند و نسبت به عواقب آن نگران هستند.
 
این تردید می تواند روی چشم انداز خروج کامل امریکایی ها از افغانستان نیز تأثیر بگذارد. یکی از مواردی که می تواند این تأثیر را برجسته کند، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا است. اگر ترامپ نتواند در این انتخابات، پیروز شود علی القاعده یک رییس جمهوری دموکرات، راهی کاخ سفید خواهد شد. اگرچه دموکرات ها به اندازه جمهوری خواهان، جنگ طلب نیستند؛ اما آنها در عین حال، دغدغه قدرت جهانی امریکا را دارند و برخلاف ترامپ که با تکیه بر سیاست «اول امریکا» اولویت را به مسایل داخلی ایالات متحده می دهد، دموکرات ها نمی خواهند هژمونی امریکا با خروج عجولانه از افغانستان یا صلح با طالبان در فقدان تضمین های لازم درباره رفع خطرات و تهدیدهای بالقوه علیه امنیت و منافع آن کشور آسیب ببیند و در برابر نفوذ و سیطره رو به توسعه قدرت هایی مانند چین و روسیه و ایران، تضعیف شود.
 
آنها در این زمینه بسیار بیشتر از ترامپ به هشدارهای نظامیان و فرماندهان نظامی ارتش امریکا گوش می دهند؛ بنابراین اگر ترامپ نتواند در انتخابات برنده شود، احتمال تغییر در برنامه زمان بندی شده خروج نظامیان امریکایی از افغانستان با توجه به نگرانی های آشکار استراتژيست های نظامی آن کشور درباره عواقب این رویداد، محتمل است.
 
نکته دوم این است که ترامپ شاید از برنامه صلح با طالبان، شاید تنها آثار و ثمرات سیاسی و بازخوردها و بهره برداری های تبلیغاتی و انتخاباتی آن را مد نظر داشته باشد؛ کما اینکه پیشتر نیز ادعا شده بود که او در نظر داشته با امضای توافقنامه صلح با طالبان، جایزه صلح نوبل را از آن خود کند؛ هدفی که ظاهرا محقق نشد، و اکنون همه نگاه ها به تأثیر این تصمیم بر وضعیت ترامپ در انتخابات پیش رو است. اگر ترامپ بتواند با کارت صلح با طالبان در انتخابات به پیروزی برسد، این امکان وجود دارد که پس از پیروزی، تحت فشار مواضع و هشدارهای فرماندهان نظامی ارتش امریکا، عقب بنشیند و درباره خروج از افغانستان در بازه زمانی تعیین شده، تجدید نظر کند.
 
او پیش از این هم مجبور شده است که در پی واکنش ها و هشدارهای صریح مقامات نظامی ایالات متحده، برخی تصمیم های اعلام‌شده اش را تغییر دهد. یکی از این موارد، خروج از سوریه بود. اگرچه در جریان آن تصمیم، جیمز متیس؛ وزیر دفاع وقت امریکا استعفا کرد؛ اما بعدا ترامپ عملا عقب نشست و بخشی از نیروهایش را در سوریه حفظ کرد یا به بهانه حفاظت از منابع نفتی آن کشور آنها را در مناطق مشخصی مستقر کرد.
 
رییس جمهوری امریکا همچنین پیش از این در توجیه خروج نظامیان کشورش از افغانستان گفته است که آنها را خارج می کند؛ اما در صورت لزوم به سرعت بازمی گرداند. از سوی دیگر، این دیدگاه که ترامپ ممکن به منظور وفادار ماندن به تعهدات انتخاباتی اش همچنان به گزینه خروج پایبند بماند و تحت هر شرایطی آن را عملیاتی کند، قابل نقد و نقض است؛ زیرا رییس جمهورهای امریکا در دوره دوم ریاست جمهوری، دیگر اعتنای چندانی به وعده های انتخاباتی شان ندارند؛ زیرا می دانند که قانونا اجازه شرکت در انتخابات برای بار سوم را نخواهند داشت؛ به همین دلیل، در دوره دوم، مستقل تر عمل می کنند و تصمیم های بحث برانگیزتری می گیرند.
 
موضوع دیگر، تهدیدهایی برساخته و واقعی است که منافع امریکا را در افغانستان و منطقه تهدید می کند. به جز طالبان، ده ها گروه ستیزه جوی دیگر هم هستند که دست کم در ظاهر امر، رویکردهای جهادی ضد امریکایی دارند. بنابراین، امریکا می تواند به بهانه سرکوب این گروه ها همچنان بخشی از نیروهایش را در افغانستان حفظ کند و به این ترتیب، هم به دغدغه فرماندهان نظامی اش، پاسخ بدهد و هم هژمونی و سیطره دایمی اش را بر افغانستان، پایدار نگه دارد. ترامپ هم اذعان کرده بود که با وجود خروج نظامیان آن کشور، حضور استخباراتی امریکا در افغانستان، حفظ می شود.
 
با این توضیح، خروج کامل و همیشگی امریکا از افغانستان، موضوعی نیست که با منافع راهبردی ایالات متحده، همخوانی داشته باشد و به جز اهداف کوتاه مدت سیاسی و انتخاباتی، امریکا در درازمدت به حفظ هژمونی اش در افغانستان نیاز خواهد داشت.
 
محمدرضا امینی - جمهور