آزمون و خطای امریکا در جنگ و صلح با طالبان

در حالی که جو بایدن، زمان تکمیل خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی اعلام کرده، جنرال فرانک مکنزی؛ فرمانده ستاد مرکزی ارتش امریکا (سنتکام) می‌گوید گروه طالبان برای او به هیچ‌وجه قابل اعتماد نیست.
 
مکنزی افزوده است: «من نسبت به قابل اعتماد بودن طالبان تردیدهای بسیار جدی دارم… ولی باید ببینیم که در عمل چه می‌کنند.»
 
او گفته که طالبان برای آینده خودشان هم که شده، باید دست از خشونت و حمایت از گروه‌های تروریستی بردارند.
 
به گفته او «اگر (طالبان) خواهان پذیرش جهانی خود هستند، ناگزیر اند به توافقات خود عمل کنند.»
 
جنرال مکنزی همچنین گفته که نظارت بر عملکرد طالبان از راه دور و در عدم حضور نظامی در افغانستان، دشواری‌های خود را خواهد داشت.
 
اظهارات این فرمانده بلندپایه امریکایی نشان می دهد که واشنگتن در زمینه صلح با طالبان نیز بر پایه سیاست دیرینه خود عمل کرده است؛ سیاستی که آزمون و خطا تنها شناسه ثابت آن بوده است.
 
امریکا از زمان اشغال افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون پیوسته در حال آزمون و خطا بوده است. رهبران امریکایی در طول ۲۰ سال گذشته بارها راهبرد خود در رابطه با جنگ افغانستان را تغییر داده اند؛ رویدادی که تنها یک معنای محصل دارد و آن فقدان یک استراتژی پایدار و بلندنظرانه مبتنی بر حساب و کتاب است.
 
در نخستین روزهای حمله نظامی امریکا بر افغانستان، رهبران امریکایی به طور مرتب درباره آزادی، دموکراسی، امنیت، رفاه، دولت سازی، ملت سازی و برچیدن بساط تروریزم و افراط گرایی در افغانستان سخنرانی می کردند. رسانه های غربی هم پر بود از تحلیل های خوش بینانه ای که به طور سازمان دهی شده و هماهنگ، کلمات قصار جورج بوش و زلمی خلیلزاد و... درباره افغانستان و آینده آن را تجزبه و آنالیز می کردند.
 
این رویکرد اما به مرور کنار گذاشته شد؛ زیرا امریکا با یک اقلیت فاسد و قوم گرا در کابل، تبانی کرد تا به جای دولت سازی و تقویت مردم سالاری، گونه ای دولت دست نشانده را مدیریت کند که در امور داخلی از جمله اعمال عریان و بی پرده سیاست های قومی و نیز فساد و اختلاس و قاچاق و... آزاد باشد؛ اما سیاست خارجی و مسایل راهبردی را به واشنگتن و متحدانش واگذارد. در ولایات هم تعامل با جزایر خودخوانده قدرت، رهبران سرکش و مرکزگریز، سرشاخه های نیرومند تولید و قاچاق مواد مخدر و رهبران پرنفوذ قومی، جای سیاست های مبتنی بر مردم سالاری و قانون گرایی ایالت متحده را گرفت و امنیت نظامیان امریکایی و تامین منافع استراتژيک و سودهای کلان مالی واشنگتن، بر هر امر دیگری اولویت و ترجیح پیدا کرد.
 
بی میلی نسبت به توسعه دموکراسی تا آنجا گسترش یافت که امریکا نه تنها دستبردهای وقیح در نتایج انتخابات ملی را نادیده گرفت؛ بلکه در کنار متقلبان ایستاد و با به رسمیت شناختن نتایج برآمده از تقلب و تزویر و خیانت و سرقت از آنها حمایت کرد.
 
پس از آن اما کلیت انتخابات از حیز انتفاع برای امریکا خارج شد و به همین دلیل، زلمی خلیلزاد، پارسال سعی فراوانی کرد تا مانع از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شود؛ زیرا آن را مانعی در مسیر صلح با طالبان می دانست.
 
همزمان، مبارزه با تروریزم نیز از فهرست اولویت های راهبردی امریکا خارج شد و در نتیجه، طالبان به مرور قدرت از دست رفته خود را بازیافتند و هسته های ترور خود را در کوهستان ها، روستاها و پس از آن در شاهراه ها و حتی مراکز شهری احیا کردند و گسترش دادند.
 
با انتقال مسئولیت های امنیتی به نیروهای افغان، جنگ با تروریزم، رسما متوقف شد و امریکا و دیگر قوای خارجی برای تأمین منافع استراتژيک غرب به آنسوی حصارهای مراکز نظامی خود خزیدند.
 
در نهایت هم مبارزه با تروریزم جای خود را به صلح با تروریست ها داد تا زمینه برای خروج کامل قوای خارجی از افغانستان فراهم شود.
 
به این ترتیب از آغاز تا امروز، رویکرد امریکا در افغانستان همواره مبتنی بر آزمون و خطا بوده و پیمان صلحی که میان واشنگتن و طالبان امضا شده نیز از همین رویکرد پیروی می کند. بنابراین، اظهارات جنرال مکنزی یک اعتراف شرم آور درباره دستگاه معیوب سیاست خارجی و امنیتی یک ابرقدرت است که مغلوب یک نیروی تروریستی آماتور و پابرهنه شده و در حالی که نمی داند آینده چگونه رقم خواهد خورد، با طالبان بی پروا پیمان صلح امضا کرده و بدون آنکه منتظر عملکرد و تعهد طالبان بماند، تصمیم به خروج کامل نیروهای خود گرفته است.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور