عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان گفته است که امریکا "واقعا وضعیت افغانستان را خرابتر کرد".
آقای خان گفته است زمان مذاکره با گروه طالبان وقتی بود که ۱۵۰ هزار نیروی ناتو در افغانستان بود.
به گفته او حالا که کمتر از ۱۰ هزار نیرو نیست و تاریخ خروج هم تعیین شده، بسیار دشوار است که گروه طالبان را مجبور به توافق سیاسی کرد؛ چون آنها خود را پیروز این جنگ میدانند.
دو هفته قبل، اشرف غنی؛ رییس جمهوری افغانستان گفت که حدود ۱۰ هزار جنگجو از آن طرف مرز وارد افغانستان شده اند.
نخست وزیر پاکستان در پاسخ میگوید که حدود سه میلیون افغان در پاکستان زندگی میکنند که آنها هم قومیت طالبان را دارند. "افغانها در کمپهای ۵۰ هزار و صد هزار نفری زندگی میکنند. پاکستان چگونه آنها را دنبال کند؟"
نخست وزیر پاکستان میگوید راه خروج افغانستان از وضعیت کنونی رسیدن به یک توافق سیاسی میان دولت افغانستان و گروه طالبان است.
حق با عمران خان است. امریکا افغانستان را وارد چرخه جدید خشونت و بحران کرد.
قمار ترامپ با طالبان و تصمیم بایدن مبنی بر تایید این قمار، به طالبان مجوز لازم برای تشدید خشونت، قدرت نمایی و تلاش برای دستیابی به سلطه از مسیر زور را اعطا کرد.
این در حالی بود که امریکا با دولت افغانستان تعهدنامه استراتژیک امضا کرده است؛ تعهدنامه ای که بر بنیاد آن دولت افغانستان در قبال مبارزه با تروریسم از حمایتهای پایدار امریکا برخوردار خواهد بود.
افزون بر این و حتی اگر هیچ عهدنامه ای امضا نمی شد، جنگ جاری در افغانستان را امریکا آغاز کرد؛ جنگی که برای براندازی رژیم طالبان، انهدام شبکه تروریستی القاعده و برافراشتن یک دولت ملی و دموکراتیک در کابل شروع شد. ۲۰ سال پس از آن رویداد اما هیچیک از این اتفاقات رخ نداد. طالبان در مسیر بازیابی قدرت پیشین خود قرار دارند، ارتباط آن گروه با القاعده همچنان برقرار است، رهبران ارشد این شبکه تروریستی میان افغانستان و پاکستان در رفت و آمد هستند و دولت کابل بدون ریشه و پایگاه و هیچ گونه اطمینانی نسبت به آینده به حیات نباتی کژدار و مریز خود ادامه می دهد.
در این میان، خروج ناگهانی و غیرمسئولانه نظامیان خارجی به رهبری امریکا، اوضاع را بیش از آنچه بود بحرانی تر ساخت.
به این ترتیب، عمران خان درست میگوید. طالبان خود را در مسیر پیروزی میبینند و در شرایطی که ۹۵ درصد نیروهای خارجی خاک افغانستان را ترک کرده اند هیچ اهرم نیرومندی که طالبان را وادار به پذیرش قواعد صلح و ترک جنگ و خشونت و خصومت کند وجود ندارد.
نخست وزیر پاکستان این را نیز درست می گوید که صلح با طالبان باید زمانی صورت میگرفت که ۱۵۰ هزار نیروی خارجی خاک افغانستان را اشغال کرده بودند. در آن زمان قدرت لازم برای فشار بر طالبان برای پذیرش صلح وجود داشت؛ اما اراده ای برای این امر موجود نبود؛ هیچ فشاری بر طالبان برای تن دادن آن گروه به صلح اعمال نمیشد، تلاشهای مذبوحانه و یکجانبه دولت افغانستان برای ترغیب طالبان به صلح هم پیش از آن که به صلح واقعی و عملی بیانجامد تنها به مصونیت های آن گروه برای اعمال و تحمیل خشونتهای فجیعتر منجر شد.
تا اینجا میتوان با سخنان اخیر عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان در مصاحبه رسانه تی او با یک تلویزیون امریکایی موافق بود؛ اما این همه واقعیت نیست. عمران خان با برجسته کردن مسئولیت امریکا در تشدید و تقویت بحران در افغانستان نقش مستقیم پاکستان در این زمینه را به صورت ریاکارانه ای نادیده می گیرد.
او در پاسخ به اتهامات دولت افغانستان مبنی بر حضور ۱۰ هزار جنگجوی عمدتاً پاکستانی در کنار طالبان طی یک ماه اخیر می گوید سه میلیون پناهجوی افغان در پاکستان زندگی میکنند اغلب آنها از نظر قومی و تباری مثل طالبان هستند و اسلامآباد قادر به کنترل همه آنها نیست.
اما شواهد نشان می دهد که پناهجویان افغان در پاکستان کانون اصلی تامین نیروی انسانی طالبان نیستند. این کارخانه های تولید تروریست در چارچوب هزاران مدرسه مذهبی هستند که در سراسر پاکستان برای طالبان نیرو فراهم می کنند.
این شبکه عظیم تولید تروریست، مورد حمایت مستقیم رژیم اسلام آباد به ویژه سازمان استخبارات نظامی ارتش آن کشور قرار دارد.
اخیراً ویدیویی دست به دست میشود که بر بنیاد آن ده ها نفر از افرادی که ادعا می کنند در مدارس پاکستان درس می خواندند و به دلیل سرپیچی از پیوستن به صفوف طالبان در افغانستان برای جنگ با دولت آن کشور زندانی شده اند.
افزون بر این، شواهد محکم و متقنی وجود دارد که نشان میدهد جنگجویان پاکستانی در کنار طالبان در افغانستان می جنگند. حتی گفته میشود که فرماندهان بازنشسته ارتش و سازمان جاسوسی پاکستان جنگ طالبان علیه دولت افغانستان را رهبری می کنند.
ضمن آنکه پاکستان کانال اصلی انتقال تروریست های سراسر منطقه به افغانستان برای پیوستن به طالبان و دیگر گروههای تروریستی و شریان اصلی تامین مالی طالبان از طریق انتقال پترودالرهای شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس محسوب می شود.
با توجه به این مسائل به نظر نمیرسد که تلاشهای مذبوحانه عمران خان و کارزار رسانهای و تبلیغاتی او به منظور انکار نقش مستقیم پاکستان در تقویت و تعمیم بحران جاری در افغانستان و حمایتهای بی پروا از طالبان، بتواند افکار عمومی افغانستان و جهان را فریب دهد.
عبدالمتین فرهمند - جمهور