واکنش طالبان به سخنان عاصم منیر؛ سکوت پشتون‌ها، صدای تاجیک‌ها

فصیح‌الدین فطرت؛ رئيس ستاد ارتش طالبان سخنان اخیر عاصم منیر؛ فرمانده ارتش پاکستان را «توهین‌آمیز» و «ناشی از درماندگی» مسئولان کشور همسایه خوانده است.

او گفته که «اظهارت اخیر جنرال منیر عاصم؛ لوی درستیز [فرمانده ستاد ارتش] پاکستان را علیه مردم افغانستان توهین‌آمیز و ناشی از درماندگی مسئولان حکومتی آن کشور» می‌داند.

او افزوده: «آقای منیر که امنیت یک شهروند کشورش را مهمتر از امنیت و جان تمام مردم افغانستان می‌داند، در واقع توهین به ارزش‌های یک ملت مسلمان است. در حالی که آنان از تامین امنیت شهروندان خود عاجز مانده و تقصیر کوتاهی شان را به دوش دیگران حواله می‌کنند.»

فصیح فطرت همچنین گفته: «ملت پاکستان، باید در برابر همچو ابراز نظرهای مغرضانه دولتمردان‌شان که باعث ایجاد نفرت بین دو کشور همسایه و مسلمان می‌شود، واکنش نشان دهند.»

همچنین «وزارت دفاع ملی [طالبان] تاکید می‌دارد که همچو ابراز نظرهای غیرمسئولانه، نه تنها مشکل را حل نمی‌کند؛ بلکه باعث خدشه‌دار شدن روابط حسنه بین دو کشور همسایه می‌شود.»

فصیح الدین فطرت از ولایت بدخشان در شرق افغانستان است و از معدود مقام های تاجیک‌تبار رژيم طالبان محسوب می شود که از رهگذر خدمات بزرگش برای توسعه تروریزم و پیشبرد پروژه های طالبان در ولایت های شمالی کشور به عنوان رییس ستاد ارتش طالبان، منصوب شده است.

این سمت اما از دید بسیاری از ناظران مسایل سیاسی و امنیتی، کاملا فرمالیته و تشریفاتی است و یکی از اهداف اصلی آن، تحت نظر قرار دادن او در کابل است؛ سیاستی که پیش از این، درباره سایر چهره های غیرپشتون طالبان نیز با فراخواندن آنها از ولایت های متبوع شان به کابل و یا طرد و تبعید عمدی شان به ولایت های دوردست پشتون نشین، اعمال شده است.

چندی پیش، گزارش هایی از خلع سلاح افراد و فرماندهان وابسته به فصیح فطرت در بدخشان منتشر شد و پس از آن حتی اعلام شد که ورود او به بدخشان یعنی ولایت زادگاه خودش ممنوع شده است.

حتی اگر این گزارش ها را نیز نادیده بگیریم، بزرگترین استفاده طالبان از فصیح الدین فطرت، گماشتن او به سرکوب خونین و خشونت بار شورش های مسلحانه طالبان تاجیک و گروه های مقاومت ضد طالبان در بدخشان و دیگر نقاط شمال کشور بوده است. فراتر از این، او صلاحیتی در دولت طالبان ندارد و به عنوان یک تاجیک، به شدت تحت کنترل و نظارت رهبران پشتون تبار طالبان قرار دارد.

موضع گیری او در قبال سخنان توهین آمیز و تهدیدآمیز فرمانده ارتش پاکستان نیز از یکسو با تاخیر و دیرهنگام ابراز شده و از جانب دیگر، حاوی هیچ تهدیدی نیست و بیشتر مصالحه جویانه، مسالمت آمیز و سازش کارانه محسوب می شود؛ چیزی که مشخص است از سوی رهبران پشتون طالبان بر او دیکته شده است.

نکته مهم و قابل تامل دیگر این است که او به عنوان یک طالب تاجیک تبار به سخنان ضد افغانستانی عاصم منیر واکنش نشان داده است. پیش از این نیز تنها حمید خراسانی؛ طالب پنجشیری تبعید شده به پکتیا به اظهارات رییس ستاد ارتش پاکستان، واکنش نشان داده و پاکستان را تهدید کرده بود.

اگرچه شاید در نگاه اول به نظر برسد که فصیح الدین فطرت به عنوان رییس ستاد ارتش طالبان و به مثابه مقامی همتراز جنرال پاکستانی به سخنان عاصم منیر، واکنش نشان داده است؛ اما در این تصمیم ریاکارانه، یک هدف مهم تر نهفته است و آن اینکه طالبان پشتون تبار که همگی دست آموز و دست پرورده و دست نشانده پاکستان هستند، در خدمت منافع استراتژيک پاکستان می باشند و حتی تابعیت پاکستانی دارند، نمی خواهند در برابر نفرت پراکنی های خصمانه قدرتمندترین دولتمرد پاکستان، موضع بگیرند.

در اینجا هرگز مساله همترازی درجه یا رتبه نظامی، اهمیت ندارد؛ زیرا هیچ انسان عاقلی، عاصم منیر را هم‌عرض فصیح فطرت نمی داند و از سوی دیگر، همه ناظران می دانند که در پاکستان، قدرت اصلی در اختیار ارتش است و عاصم منیر در حال حاضر حتی از نخست وزیر پاکستان نیز قدرتمندتر می باشد.

بنابراین، انتظار می رفت تمام رهبران بلندپایه طالبان به این اظهارات خصمانه و تهدیدآمیز، واکنش نشان می دادند، آن را محکوم می کردند و از عزم و اراده خود برای ایستادگی و مقابله با تهدیدهای مورد نظر ارتش متجاوز پاکستان، خبر می دادند؛ اتفاقی که رخ نداد و کل بار واکنش به این سخنان نفرت انگیز، بر دوش طالبان تاجیک تبار قرار گرفت؛ همان کسانی که در هر صورت از دید طالبان پشتون که قدرت اصلی محسوب می شوند، گوشت دم توپ هستند و باید قربانی شوند.

عبدالمتین فرهمند - جمهور