پاکستان و طالبان؛ بازخوانی هویت جهادی تروریزم

سید عاصم منیر؛ رییس ستاد ارتش پاکستان، روز دوشنبه، ۱۶ اسد درباره‌ حضور و اشتراک شهروندان افغانستان در حملات تروریستی در آن کشور هشدار داد و گفت که این کار برای صلح و ثبات منطقه زیان‌بار و خلاف توافق‌نامه دوحه است.
 
مقام‌های پاکستانی مدعی‌ هستند که شهروندان افغانستان در حملات تروریستی در پاکستان اشتراک دارند.
 
براساس ادعای وزارت خارجه‌ پاکستان، سه مهاجم حمله‌ ماه گذشته در منطقه‌ «ژوب» ایالت بلوچستان این کشور، از ولایت‌ قندهار بوده‌اند.
 
فرمانده ارتش پاکستان نیز گفته: «تروریزم در پاکستان جایی ندارد و دخالت شهروندان افغانستان در حوادث تروریستی در پاکستان برای صلح و ثبات منطقه زیان‌بار و خلاف توافقنامه صلح دوحه توسط دولت موقت افغانستان است.»
 
او همچنین درباره‌ پناهگاه‌های طالبان پاکستانی در افغانستان و آزادی عمل برای آنان ابراز نگرانی کرده است.
 
او افزوده: «پاکستان از هیچ تلاشی برای از بین بردن شبکه‌های تروریستی و حفاظت از شهروندان خود به هر قیمتی دریغ نخواهد کرد.»
 
نکته قابل تامل این است که پاکستانی ها دچار یک تناقض بزرگ شده اند. آنها که روزگاری طولانی از تروریزم به مثابه ابزاری برای پیشبرد سلطه و نفوذ خود بر کشورهای دیگر از جمله افغانستان استفاده می کردند و ذیل این عنوان «جهاد» در سرزمین های هدف را تجویز می کردند و صدها هزار طلبه علوم دینی را در مدارس دیوبندی شست و شوی مغزی می دادند تا آماده جهاد و جانفشانی جهادی و شهادت طلبانه شوند، امروزه که نوک پیکان تروریزم برگشته و خود پاکستان را هدف گرفته، بی پروا درباره دست پروردگان خودشان از تعبیر «تروریزم» استفاده می کنند و از دیگران می خواهند که علیه آن مبارزه کنند.
 
این یک تغییر دیدگاه عمیق و بنیادین نیست؛ بلکه عدم آمادگی در مواجهه با پیامدهای پرورش تروریزم است. پاکستانی ها تصور می کردند که با استفاده بی رحمانه از اصل جهاد در اسلام می توانند لشکری قدرتمند اما قابل کنترل از جهادی ها را ایجاد و بسیج کنند؛ اما فکر نکرده بودند که در بازتعریف اهداف و تعیین مصادیق مبارزاتی این ارتش، دچار اشتباه مهلکی می شوند.
 
لشکر افراط گرایان و تروریست های دست آموز آی اس آی برای برقراری حکومت اسلامی و اجرای شریعت محمدی، بسیج شده بود. رهبران آن همواره این اصول را تبلیغ می کردند و نیروهای تحت امرشان را برای رسیدن به این اهداف مقدس و متعالی به جانفشانی و فداکاری فرامی خواندند. این رهبران، مزدوران آموزش دیده، آزموده شده، برگزیده و مورد تایید آی اس آی بودند و انتظار می رفت که به همان اندازه که قدرت تهییج و تحریک لشکر جهادگران را دارند، در مهار و متوقف کردن آنان هم مهارت داشته باشند؛ اما با تسلط طالبان بر افغانستان، این پیشفرض، نادرست ثابت شد؛ چون رهبران جریان های تروریستی دست آموز پاکستان به سادگی قادر به تغییر فتواهای شاذ و صریح خود درباره جهاد نیستند.
 
به بیان روشن تر، آنها نمی توانند برعکس کاری را انجام دهند که در طول ده ها سال گذشته، مشغول انجام آن بوده اند؛ یعنی بازیابی و مهندسی معکوس مغزهای شست و شو شده افراط گرایانی که حالا جهاد برای گسترش شریعت و توسعه حکومت اسلامی در سرزمین های همجوار افغانستان را نیز وظیفه خود می دانند و برای رسیدن به آن، مرگ می آفرینند و خون می ریزند.
 
تقلای ترحم برانگیز اسلام آباد برای قداست زدایی از جهاد طالبان پاکستانی اما راه به جایی نخواهد برد؛ زیرا اول اینکه ارزش هایی مانند شریعت و نظام اسلامی که به ذهن جهادگران از طرف خود پاکستان، القا شده در جامعه پاکستان وجود ندارد؛ بنابراین برای احیای آنها جهاد لازم است. دوم اینکه رهبران جنبش های جهادی، قادر یا مایل به تغییر این باور نیستند که جهاد تنها دیروز و صرفا در محدوده افغانستان واجب بود و پاکستان، کشوری اسلامی است که در آن یک نظام اسلامی مستقر است و شریعت مبنای قوانین آن به حساب می آید، پس نیازی به جهاد نیست!
 
از سوی دیگر، پاکستان که به طور صریح، مدعی مشارکت شهروندان افغانستان در حملات مرگبار تروریستی در خاک خود می شود و نسبت به پیامدهای آن هشدار می دهد، آیا به یاد دارد که چگونه شهروندان پاکستانی، رهبری جنگ های خونین، طراحی حملات مرگبار تروریستی و دامن زدن به خون ریزی و خشونت و ترور در افغانستان را طی ده ها سال گذشته به عهده داشتند و بارها با سند و مدرک از سوی نیروهای امنیتی نظام پیشین افغانستان، دستگیر شدند؟! چگونه است که کار آنها «جهاد» بود و کار جنگجویان افغان «ترور» است؟!
 
به این ترتیب، پاکستانی ها برای مهار موج ناامنی های ناشی از تروریزم خشن و خونریزی که خود پی ریزی کرده اند، در تقلای بازخوانی هویت جهادی تروریزم اند؛ چیزی که به سادگی و بدون هزینه های سنگین و زیانبار و ویرانگر، عملیاتی نخواهد شد.
 
محمدرضا امینی - جمهور