پایان جنگ در افغانستان، ادامه جدال در امریکا

کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا به ریاست مایکل مکال، پس از دو سال تحقیق گزارش ۳۴۵ صفحه‌ای خود را درباره خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و پیامدهای آن منتشر کرد.

 

در این گزارش گفته شده که بایدن بدون مشورت با نهادهای امریکایی و با توجه به منافع سیاسی خود تصمیم به خروج از افغانستان گرفت.

 

سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید اما گفت این گزارش، اطلاعات جدیدی ندارد و یکجانبه است.

 

جان کربی افزود که حکومت ترامپ در حالی توافقنامه را با طالبان امضا کرد و متعهد به خروج از افغانستان از جمله پایگاه بگرام شد که حکومت اشرف غنی بی نهایت ضعیف شده بود و طالبان در اوج قدرت خود قرار داشتند.

 

کربی افزود که ترامپ پنج هزار جنگجوی طالبان را از زندان آزاد کرد.

 

انتشار گزارش مبسوط و مفصل کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا تنش‌های سیاسی در داخل ایالات متحده بر سر جنگ پایان یافته امریکا در افغانستان را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد.

 

این تنش‌ها نشان می‌دهد که میراث مناقشه برانگیز رهبران امریکایی در افغانستان با وجود اینکه دیگر امریکا به تعبیر ترامپ نقش «پولیس جهان» در افغانستان را ایفا نمی‌کند همچنان بر فضای سیاسی دو قطبی ایالات متحده سیطره دارد و تا سال‌ها درباره آن بحث و جدل خواهد بود.

 

جناح‌های سیاسی رقیب در امریکا در حالی همدیگر را مسئول تصمیم گیری درباره خروج فاجعه بار، غیرمسولانه و پر هرج و مرج نیروهای امریکایی از افغانستان می‌دانند که به باور ناظران مستقل، هیچ یک از دو رئیس جمهور دموکرات و جمهوری‌خواه امریکا نمی‌توانند از خود در برابر پیامدها و عواقب فاجعه آمیز خروج نیروهای امریکایی از افغانستان رفع مسئولیت کنند.

 

به بیان شفاف‌تر توافقنامه‌ای را که ترامپ با طالبان امضا کرده بود، جو بایدن اجرا کرد و در این میان، اتفاقی که در انتظار نیروهای امریکایی و کلیت قدرت ایالات متحده در مناسبات جهانی بود به درستی رخ داد. امریکا به صورت سراسیمه و با پیامدهای فاجعه آمیز از افغانستان خارج شد و در معادلات جهانی نیز اقتدار ایالات متحده به شدت آسیب دید، اعتبار آن زیر سوال رفت و شرکای سنتی واشنگتن نسبت به تعهدات راستین کشور در روابط راهبردی دچار تردید شدند.

 

به این ترتیب، امریکا در افغانستان نه تنها یک ابرقدرت شکست خورده است؛ بلکه وجهه جهانی ایالات متحده در مقیاس جهانی نیز به طور ترمیم ناپذیری آسیب دیده و در پی آن، متحدان و شرکای سنتی امریکا در منطقه و جهان در حال بازبینی روابط راهبردی خود با واشنگتن و جایگزین کردن شرکای استراتژیک تازه هستند.

 

با این همه هیچ تردیدی وجود ندارد که بخشی از تنش‌ها و تقابل‌های جاری درباره خروج نظامیان امریکایی از افغانستان ناشی از معادلات سیاسی و رقابت‌های انتخاباتی در داخل ایالات متحده است. از آنجایی که تصمیم نهایی درباره خروج نظامیان امریکایی از افغانستان که منجر به بازگشت کامل طالبان به قدرت شد در دوره جو بایدن اتخاذ گردید جمهوری‌خواهان سعی می‌کنند از این رویداد به مثابه پاشنه آشیل اردوگاه رقیب برای ضربه زدن به آن در فصل انتخابات استفاده کنند.

 

آنها ادعا می‌کنند که اگر ترامپ بر سر قدرت بود هرگز اجازه نمی‌داد که به ارزش میلیاردها دالر تسلیحات پیشرفته امریکایی رایگان در اختیار طالبان قرار بگیرد یا آنگونه که خود دونالد ترامپ ادعا می‌کند پایگاه استراتژیک بگرام با خروج شبانه نیروهای امریکایی به «اشغال چینی‌ها» درآید و یا اینکه رقبای راهبردی و دشمنان دیرینه امریکا مانند روسیه، ایران و چین بر معادلات و مقدرات افغانستان مسلط شوند و جای خالی امریکا را پر کنند.

 

با توجه به این استدلال‌ها و ادعاها اردوگاه جمهوری‌خواه در کارزارهای انتخاباتی ایالات متحده تلاش می‌کند تیم بایدن و کامالا هریس را مسئول مستقیم فجایع ناشی از خروج غیرمسولانه و عجولانه نیروهای امریکایی از افغانستان معرفی کند و تمام مسئولیت ناشی از این رویداد را بر عهده بایدن و هریس قرار دهد. 

 

در مقابل اما همانگونه که جان کربی در پاسخ به انتشار گزارش ۳۴۵ صفحه‌ای جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا مطرح کرده، دموکرات‌ها تلاش می‌کنند تا توافق ترامپ با طالبان و تصمیم بحث برانگیز او و زلمی خلیلزاد برای آزادی هزاران زندانی خطرناک طالبان از زندان‌های دولت پیشین افغانستان را عامل تضعیف نظام جمهوری و تسهیل تسلط طالبان بر معادلات سیاسی و امنیتی افغانستان معرفی کنند و جو بایدن و تیم او را در مقابل عمل انجام شده نشان دهند.

 

با این حال به عقیده کارشناسان مستقل، ترامپ و بایدن به یک اندازه نسبت به بازگرداندن طالبان به قدرت، خروج شرم آور نیروهای امریکایی از افغانستان و فجایع ناشی از این رویدادها مسئول و مقصر هستند و بدون شک در قبال پیامدهای زیانبار و پرهزینه آن برای حیات راهبردی و موقعیت استراتژیک ایالات متحده در معادلات بین‌المللی نیز مسئول شناخته خواهند شد.

 

درست به دلیل اهمیت تعیین کننده و سرنوشت ساز نحوه پایان دادن به جنگ طولانی امریکا در افغانستان و علی رغم اینکه این جنگ دیگر جریان ندارد، جدال سیاسی در امریکا همچنان جاری است و پیش بینی می‌شود که این وضعیت نه تنها در فصل انتخابات و کارزارهای انتخاباتی؛ بلکه فراتر از آن تا سالیان سال بر فضای سیاسی ایالات متحده غلبه داشته باشد.

 

محمدرضا امینی - جمهور