در مسیر تجزیه

اعتراضات در فاریاب نسبت به انتصاب والی جدید این ولایت همچنان ادامه دارد. معترضان می‌گویند در صورتی که دولت به خواست‌های آنها "پاسخ قناعت‌بخش" ندهد، آنها می‌توانند "دولت فدرالی" خود را ایجاد کنند.
 
معترضان در کنار پرچم افغانستان، پرچم‌هایی را حمل می‌کنند که به قول اعضای حزب جنبش ملی "پرچم ترکستان جنوبی" است.
 
نصرت‌الله ابراهیمی؛ رئیس دبیرخانه بخش جوانان حزب جنبش ملی وابسته به مارشال دوستم گفت: "اگر حکومت افغانستان نمی‌تواند صدای مردم را بشنود، بهتر است همسایه‌های خوب برای همدیگر باشیم."
 
همزمان شماری از فرماندهان و سربازان خیزش‌های محلی به جمع معترضان پیوستند و از مقر والی تا لوی اول ارتش ملی در شمال رژه نظامی رفتند.
 
در مجلس نادر خان کتوازی، از اعتراضات فاریاب انتقاد کرد و گفت: "همانگونه که فرماندهان طالبان، افراد مسلح علیپور و خراسانی را تقبیح می‌کنیم، تحرکات نظامی افراد وابسته به دوستم را نیز تقبیح می‌کنم."
 
او خطاب به معترضان گفت: "شما می‌توانید راهپیمایی صلح‌آمیز برگزار کنید؛ ولی نمی‌توانید با سلاح در خیابان بیایید و شهر را مسدود بسازید."
 
به این ترتیب بحران، روز به روز عمیق تر می شود و این در حالی است که از سوی حکومت مرکزی هیچ اراده ای برای حل عادلانه و صلح آمیز آن وجود ندارد.
 
معرفی کارگزار منصوب حکومت مرکزی در لوای ارتش، امکان حل بحران را عملا از میان برد؛ زیرا این اقدام حاوی یک پیام منفی برای معترضان بود مبنی بر اینکه والی جدید از حمایت ارتش برخوردار است و اگر معترضان به خانه های شان بازنگردند ارتش متوسل به زور خواهد شد.
 
 در مقابل، پیام هایی از سوی عبدالرشید دوستم نیز منتشر شده که در آن او رسما از معترضان و هوادارانش می خواهد که معاون والی و فرمانده پولیس را هدف گلوله قرار دهند و بکشند. او در عین حال از معترضان خواسته است که با هر سلاحی که در اختیار دارند به خیابان بیایند؛ فراخوانی که ظاهرا از سوی فرماندهان و عساکر نیروهای نظامی محلی اجابت شد و آنها رسما در خیابان های فاریاب رژه نظامی برگزار کردند.
 
در کنار اینها برافراشتن پرچم های «ترکستان جنوبی» جای هیچ تفسیری باقی نمی گذارد. این گامی بی پروا در مسیر تجزیه است؛ چیزی که پیش از این نیز در افکار و اندیشه های برخی فعالان سیاسی و قومی شمال افغانستان، مشهود بوده است.
 
شاید به دلیل عرق و غیرت و حمیت میهن پرستانه بتوان دوستم و هواداران او را نسبت به راه اندازی حرکت های تجزیه طلبانه صریحا مورد سرزنش قرار داد؛ کاری که نادرخان کتوازی؛ نماینده مجلس هم انجام داده و در یک مغلطه شیطنت آمیز با قرار دادن طالبان در کنار علیپور و خراسانی و معترضان فاریاب در کنار همدیگر، سعی کرده است ژست وطن پرستانه بگیرد و به دفاع از تمامیت ارضی افغانستان برخیزد؛ واقعیت اما به این سادگی نیست؛ زیرا اینگونه تحرکات، ریشه های عمیق تری دارد.
 
از گذشته تا امروز، اقوام افغانستان همواره نسبت به سروری و سلطه ستمگرانه یک قوم بر سرنوشت سیاسی  خود، معترض بوده و بر دستیابی به سهم و حق عادلانه خود از قدرت تاکید داشته اند. حتی اقدامات مرکرگریزانه و یاغی گری و شورش و عصیان در برابر سلطه و اقتدار دولت مرکزی هم پیش از آنکه برخاسته از تمایل شدید اقوام عصیانگر به تجزبه و جدایی باشد، واکنشی ناگزیر در برابر سرکوب و ستم قوم مسلط و حکومت های توتالیتر مرکزی بوده است.
 
بنابراین آنچه در فاریاب جریان دارد، ممکن است یکی از ابعاد آن جنگ قدرت میان دو رهبر قومی یعنی اشرف غنی و دوستم باشد؛ اما در کنار آن، این بحران ریشه های نیرومند تاریخی هم دارد که نیاز به واکاوی و شناسایی و مواجهه معقول با آن است.
 
روایت انحرافی سخنگوی اداره ارگان های محلی نباید مانع از دیده شدن عمق و ابعاد بحران خطرناک فاریاب شود. آنچه در خیابان های ملتهب میمنه شاهد هستیم شاید تنها نوک کوه یخ باشد و عناصری مانند سخنگوی اداره ارگان های محلی هم کل مشکل را به همان اندازه ببینند و اطمینان بدهند که فردا یا پس‌فردا وضعیت کاملا آرام خواهد شد. واقعیت اما این نیست. برافراشته شدن پرچم های «ترکستان جنوبی» خطرناک است و نشان می دهد که ولایت تحمیلی شخص بی نام و نشانی مانند داوود لغمانی شاید به بهای جدایی بخشی مهم و استراتژيک از خاک افغانستان تمام شود و یا زمینه ساز وقوع چنین رخدادی در آینده گردد.
 
این بحران حتی ممکن است محرک های قدرتمند خارجی داشته باشد و برخی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای شاید به تجزبه افغانستان به مثابه یکی از راه حل ها برای پایان بخشیدن به بحران چند ده ساله کشور یا روشی برای مواجهه خود با پروژه امریکایی صلح و پیامدهای خطرناک آن نگاه کنند و از رهگذر تحقق آن به منافع حیاتی خود دست یابند.
 
فراموش نکنیم که تجزیه سرزمین هایی که امروزه کشورهای مستقل محسوب می شوند نیز به همین سادگی اتفاق افتاده و این امر، هرگز رویدادی غیر ممکن نیست.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور