د طالبانو په کنټرول کې د دې شورا د وړاندیزونو د عملي کولو بهیر په بشپړه توګه درېدلی

په جنیوا کې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو په شورا کې د افغانستان استازی نصیر احمد اندېشه وايي، وروسته له هغه چې طالبانو د هېواد واک تر لاسه کړ، د دې شورا د وړاندیزونو د عملي کولو بهیر په بشپړه توګه ودرول شو.

ښاغلي اندېشه پرون مازدیګر د دوشنبې د غوايي ۱۰ مه د بشري حقونو د عالي شورا د کاري ډلې غونډې ته په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د راپور د وړاندې کولو پر مهال وویل چې د طالبانو په راڅرګندېدو او د بشري حقونو له سقوط سره بنسټونو، د سپارښتنو د پلي کولو پروسه بنده کړې ده."

په راپور کې راغلي چې په افغانستان کې د بې ساري وضعیت په پام کې نیولو سره د دغه هېواد د ژمنو د بیا کتنې د ځنډولو غوښتنه شوې وه، خو د بشري حقونو دفتر د ۲۰۲۳ کال د سپټمبر په پنځمه په خپله غونډه کې پرېکړه وکړه چې د افغانستان بیاکتنه به له پلان سره سم ترسره کېږي.

د دغه راپور پر بنسټ، د درېیمې دورې د ۲۵۸ وړاندیزونو په ګډون، افغانستان د ټولنیزو، اقتصادي او فرهنګي حقونو او د ښځو او ماشومانو په ګډون د زیان منونکو ډلو د حقونو په برخه کې د تطبیق په حقوقي او عمومي چوکاټ کې ۲۳۵ وړاندیزونه تائید کړي دي. خو د طالبانو له واکمنۍ وروسته د دغو وړاندیزونو د عملي کولو بهیر په بشپړه توګه ودرول شو.

راپور زیاتوي چې طالبانو د شرعي قوانینو پر بنسټ د بشري حقونو د نړیوالو میثاقونو د درناوي ادعاوې کړې دي، خو د دوی د دې ادعا د تائید لپاره هیڅ ثبوت نشته چې افغانستان د تایید شویو تړونونو له مخې خپل مسوولیتونه عملي کوي.

د راپور له مخې، طالبانو تر ۲۰۰ ډېر فرمانونه او اعلامیې صادرې کړې چې د افغانانو بشري حقونه، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو، قومي او مذهبي اقلیتونو او نورو زیان منونکو ټولنو حقونه محدودوي.

د بشري حقونو شورا ته د افغان پلاوي په راپور کې راغلي: «د بشري حقونو د رعایت په اړه د طالبانو له ډاډ سره سره، د افغانستان خلک په سیستماتیک ډول د خپلو میراثي او نه منلو وړ بشري حقونو د تر پښو لاندې کولو شاهدان دي. د دوی د ورکیدو شاهدان یو، خو هیڅ ظلم او جبر د خلکو د مقاومت مخه نشي نیولای.

په دې راپور کې ټینګار شوی، چې باید دا یقیني شي، چې له طالبانو سره هر ډول خبرې یا تعامل د افغانانو د بشري حقونو او بنسټیزو آزادیو په درناوي مشروط دی. ښکیلتیا ته باید د سیاسي حل د بیا راژوندي کولو لپاره د یوې وسیلې په توګه وکتل شي ، لکه څنګه چې د ملګرو ملتونو په څو پریکړه لیکونو کې وړاندیز شوی ، نه پخپله د پای په توګه.

راپور همدارنګه د هغو اقداماتو غوښتنه کوي چې د یو ټول شموله حکومت رامینځته کولو لپاره اسانتیاوې رامینځته کړي ترڅو د تصمیم نیولو په پوستونو کې د ښځو او ځوانانو بشپړ ، مساوي او معنی لرونکي ګډون تضمین کړي چې د بشري حقونو وده او ساتنې ته ژمن وي.

جمهورخبري آژانس